پنتاکم چشم
آزمایش پنتاکم چشم، یک روش تصویربرداری غیرتهاجمی است که نقشه‌ای سه‌بعدی از قرنیه و بخش جلویی چشم ایجاد می‌کند. این آزمایش نقشی حیاتی در تشخیص بیماری‌های قرنیه، ارزیابی مناسب‌بودن چشم برای جراحی‌های عیوب انکساری و نظارت بر پیشرفت بیماری دارد.
در این صفحه، توضیح می‌دهیم که آزمایش پنتاکم چیست و به هر آنچه باید درباره این آزمایش بدانید، مانند کاربردها، مزایا و معایب آن می‌پردازیم. همچنین شما را با نحوه تفسیر عکس پنتاکم آشنا می‌کنیم و در بخش پایانی، به 11 سؤال متداول پاسخ می‌دهیم.
پنتاکم چشم چیست؟
آزمایش پنتاکم چشم، یک ابزار تشخیصی است که در چشم‌پزشکی برای گرفتن تصاویر دقیق از قرنیه و بخش جلویی چشم استفاده می‌شود. این ابزار از فناوری تصویربرداری شایم‌فلوگ استفاده می‌کند تا یک تحلیل سه‌بعدی جامع را از ساختار چشم ارائه دهد.
این آزمایش پارامترهای مختلفی مانند توپوگرافی قرنیه (انحنای سطح)، ضخامت قرنیه، ارتفاع سطوح قدامی (جلویی) و خلفی (پشتی) و عمق اتاقک قدامی را اندازه‌گیری می‌کند. این اندازه‌گیری‌ها به چشم‌پزشکان کمک می‌کنند سلامت چشم را بادقت بررسی کنند.
ازآنجایی‌که پنتاکم با استفاده از سیستم دوربین چرخشی خود، تصاویری متعددی را از زوایای مختلف می‌گیرد، با آزمایش توپوگرافی سنتی قرنیه تفاوت دارد. این چرخش امکان ایجاد نقشه‌های سه‌بعدی دقیق و در نتیجه، تشخیص ناهنجاری‌های ساختاری ظریف قرنیه را فراهم می‌کند.
تصویربرداری شایم‌فلوگ که فناوری اصلی پشت پنتاکم محسوب می‌شود، شامل کج‌کردن لنزهای دوربین نسبت به صفحه تصویربرداری برای گرفتن تصاویر مقطعی با وضوح ثابت در عمق‌های مختلف است. این روش اعوجاج نوری را کاهش می‌دهد و ایجاد تصاویری با کیفیت بالا از ساختار قرنیه و اتاقک قدامی را تضمین می‌کند.
برخلاف روش‌های تصویربرداری استاندارد، این آزمایش اطلاعات دقیقی را درباره سطوح قدامی و خلفی قرنیه ارائه می‌دهد. این اطلاعات جامع به تشخیص علائم اولیه اختلالات قرنیه که ممکن است با ابزارهای تصویربرداری ساده قابل‌مشاهده نباشند، کمک می‌کند.
کاربردهای پنتاکم چشم و قرنیه
آزمایش پنتاکم چشم با تولید تصاویر سه‌بعدی با وضوح بالا، به تشخیص بیماری‌های مختلف قرنیه و بخش قدامی کمک می‌کند. در ادامه این بخش، به کاربردهای متداول این آزمایش می‌پردازیم.
قوز قرنیه
قوز قرنیه به نازک‌شدن و مخروطی‌شکل‌شدن قرنیه گفته می‌شود. نقشه‌های انحنا، ارتفاع و پاکیمتری پنتاکم می‌توانند به تشخیص این بیماری کمک کنند. همچنین این آزمایش به نظارت بر پیشرفت قوز قرنیه و تعیین زمان مناسب برای درمان‌هایی مانند کراس‌لینکینگ قرنیه نیز کمک می‌کند.
اکتازی قرنیه
این آزمایش می‌تواند به تشخیص نازک‌شدن و برآمدگی غیرعادی قرنیه که نشانه‌های اکتازی قرنیه هستند، کمک کند. اندازه‌گیری‌های پنتاکم به نظارت بر تغییرات ساختاری قرنیه در طول زمان و تجویز روش‌های درمانی مناسب مانند لنزهای تماسی یا کراس‌لینکینگ کمک می‌کنند.
سندرم خشکی چشم
این آزمایش تصویربرداری با شناسایی ناهنجاری‌ها در توزیع لایه اشکی و اندازه‌گیری ارتفاع سطح چشمی، می‌تواند به ارزیابی سندرم خشکی چشم کمک کند. این آزمایش با نظارت بر اثرات درمان، به مدیریت این سندرم نیز کمک می‌کند.
آب مروارید
پنتاکم با ابزارهای دانسیتومتری که کدورت لنز و پارامترهای اتاقک قدامی را اندازه‌گیری می‌کنند، می‌تواند آب‌مروارید را ارزیابی کند. این آزمایش با ارائه اطلاعاتی درباره چگالی لنز و روابط مکانی درون اتاقک قدامی، به برنامه‌ریزی جراحی آب‌مروارید نیز کمک می‌کند.
گلوکوم
اندازه‌گیری‌های پنتاکم از عمق، زاویه و حجم اتاقک قدامی، می‌توانند خطر گلوکوم را ارزیابی کنند. این اندازه‌گیری‌ها برای شناسایی بیماران مستعد به گلوکوم با زاویه بسته و تعیین نیاز به اقدامات پیشگیرانه مانند ایریدوتومی لیزری حیاتی هستند.
ارزیابی چشم پیش از عمل لیزیک
پیش از عمل لیزیک، آزمایش پنتاکم برای ارزیابی ضخامت، انحنا و ارتفاع خلفی قرنیه استفاده می‌شود. این اندازه‌گیری‌ها با شناسایی ناهنجاری‌های ساختاری، به چشم‌پزشکان کمک می‌کنند از مناسب‌بودن فرد برای این جراحی مطمئن شوند و از عوارض جلوگیری کنند.
نظارت بر چشم پس از عمل لیزیک
پس از عمل لیزیک، آزمایش پنتاکم برای ارزیابی ثبات قرنیه و تشخیص علائم اولیه اکتازی پس از عمل استفاده می‌شود. تصویربرداری‌های مکرر به ارزیابی نتایج طولانی‌مدت و مدیریت پس از جراحی کمک می‌کنند.
تفسير عكس پنتاكم چشم
چشم‌پزشکان نتایج پنتاکم چشم را با استفاده از نقشه‌های رنگی و داده‌های عددی که توصیف‌کننده ویژگی‌های ساختاری قرنیه و اتاقک قدامی هستند، تفسیر می‌کنند. آن‌ها با مقایسه این مقادیر با هنجارهای بالینی، می‌توانند ناهنجاری‌ها را شناسایی و برنامه درمانی مناسبی را تدوین کنند.
نتایج این آزمایش، شکل قرنیه، انحنا، ضخامت و حداقل تفاوت ارتفاع در سطح قدامی و خلفی را نشان می‌دهند. اگر این مقادیر عادی باشند، چشم از نظر ساختاری سالم و برای جراحی‌های عیوب انکساری مناسب است. در ادامه این بخش، شما را با انواع نقشه‌های پنتاکم آشنا می‌کنیم.
- نقشه‌های پاکیومتری: این نقشه‌ها ضخامت قرنیه را در بخش‌های مختلف نشان می‌دهند. نازک‌شدن موضعی، به‌ویژه در بخش‌های مرکزی یا پایینی، ممکن است نشان‌دهنده قوز قرنیه اولیه یا اکتازی پس از عمل باشد. مقایسه‌های متوالی به نظارت بر پیشرفت بیماری کمک می‌کنند
- نقشه‌های ارتفاع: این نقشه‌ها انحراف سطح قرنیه را نشان می‌دهند. افزایش ارتفاع، به‌ویژه در سطح خلفی، ممکن است نشان‌دهنده ضعف ساختاری باشد. اگر مقادیر به‌صورت قابل‌توجهی بالاتر از آستانه نرمال باشند، به تغییرات اکتازی اولیه اشاره دارند
- نقشه‌های انحنا: این نقشه‌ها شیب قرنیه را نشان می‌دهند. شیب غیرعادی یا الگوهای انحنای نامنظم می‌توانند نشان‌دهنده آستیگماتیسم یا قوز قرنیه باشند. در این نقشه‌ها، نقاط گرم‌تر نشان‌دهنده شیب بیشتر هستند
- تجزیه‌وتحلیل اتاقک قدامی: تجزیه‌وتحلیل اتاقک قدامی شامل اندازه‌گیری عمق، حجم و زاویه است. عمق کم یا زوایای باریک می‌توانند خطر گلوکوم با زاویه بسته را افزایش دهند و بر برنامه‌ریزی برای درمان تأثیر بگذارند
چشم‌پزشکان از این اطلاعات برای اطمینان از مناسب‌بودن چشم برای جراحی‌های عیوب انکساری، تشخیص بیماری‌های قرنیه اولیه، تعیین نیاز به کراس‌لینکینگ قرنیه در قوز قرنیه و شناسایی عوامل خطر آناتومیکی برای گلوکوم استفاده می‌کنند. آزمایش‌های مکرر امکان ارزیابی تغییرات ساختاری در طول زمان و نظارت دقیق بر بیماری را فراهم می‌آورند.
هر چند وقت یک بار میتوان عکس پنتاکم چشم گرفت؟
ازآنجایی‌که پنتاکم غیرتهاجمی و بی‌خطر است، می‌توانید آن را در هر زمانی انجام دهید. تعداد دفعات انجام این آزمایش و فاصله زمانی بین آن‌ها به شدت بیماری و سرعت پیشرفت آن بستگی دارد؛ بنابراین، برای کسب اطلاعات دقیق در این باره، به بهترین چشم پزشک تهران مراجعه کنید.
برای مثال، چشم‌پزشکان این آزمایش را معمولا هر شش ماه یک‌بار برای بیماران مبتلا به قوز قرنیه تجویز می‌کنند. اگر آن‌ها بخواهند تغییرات قرنیه را در مدت‌زمان کوتاه‌تری بررسی کنند، ممکن است از بیمار بخواهند این آزمایش را هر سه ماه یک‌بار انجام دهد.
مزایا و معایب پنتاکم چشم
مهم‌ترین مزایای آزمایش پنتاکم عبارت‌اند از:
- غیرتهاجمی‌بودن: این آزمایش کاملا غیرتهاجمی است و به برش یا تزریق نیاز ندارد. این مزیت، پنتاکم را به آزمایشی ایمن برای بیشتر بیماران تبدیل کرده است
- سریع و دقیق: این آزمایش بسته به پیچیدگی اندازه‌گیری‌های لازم، تنها چند دقیقه طول می‌کشد
- تشخیص زودهنگام: این آزمایش به تشخیص زودهنگام ناهنجاری‌های قرنیه مانند قوز قرنیه، زخم قرنیه و انحنای نامنظم قرنیه و در نتیجه، درمان به‌موقع آن‌ها کمک می‌کند
ناراحتی موقت در طول آزمایش، یکی از مهم‌ترین معایب این آزمایش است که برخی از بیماران مبتلا به خشکی چشم شدید ممکن است آن را تجربه کنند. این آزمایش به باز نگه‌داشتن چشم و خیره‌شدن به یک نقطه بدون پلک‌زدن نیاز دارد. ازآنجایی‌که برخی از افراد مبتلا به خشکی چشم شدید نمی‌توانند این کار را انجام دهند، گرفتن تصاویر واضح ممکن است دشوار شود.
هزینه پنتاکم چشم در کلینیک دکتر مقدسی
هزینه پنتاکم چشم به عوامل مختلفی مانند موقعیت جغرافیایی، نوع مرکز و شرکت ارائه‌کننده بیمه شما بستگی دارد. این آزمایش به علت فناوری تصویربرداری پیشرفته‌ای که استفاده می‌کند، از معاینه‌های استاندارد چشم گران‌تر است. در بیشتر موارد، این هزینه شامل تصویربرداری و مشاوره اولیه برای تفسیر نتایج است. لطفا با کلینیک دکتر مقدسی تماس بگیرید تا اطلاعات دقیقی درباره هزینه این آزمایش به دست آورید.
جمع‌بندی
آزمایش پنتاکم چشم دنیای چشم‌پزشکی را متحول کرده است و به تشخیص و درمان بیماری‌های چشمی مانند قوز قرنیه و اکتازی پس از عمل کمک می‌کند. همچنین چشم‌پزشکان با استفاده از این آزمایش، می‌توانند مطمئن شوند که چشم مراجعه‌کننده برای جراحی‌های عیوب انکساری مانند لیزیک و پی‌آرکی مناسب است.
اگر می‌خواهید اطلاعات دقیق‌تری درباره هزینه پنتاکم چشم و جنبه‌های دیگر آن به دست آورید، به کلینیک دکتر علیرضا مقدسی مراجعه کنید. دکتر علیرضا مقدسی می‌تواند انواع بیماری‌های چشمی را با کمک این آزمایش به‌درستی تشخیص دهد و با بهترین و آخرین روش‌ها درمان کند. همین‌الان می‌توانید برای ملاقات با این چشم‌پزشک باتجربه و خداحافظی با نگرانی‌ها و علائم خود نوبت بگیرید.
سؤالات متداول
انجام عکس پنتاکم برای چه افرادی ضروری است؟
انجام آزمایش پنتاکم برای افراد زیر توصیه می‌شود:
- افرادی که می‌خواهند یکی از جراحی‌های عیوب انکساری چشم را انجام دهند
- افرادی که نسخه عینک آن‌ها به‌صورت مکرر تغییر می‌کند
- افرادی که دارای سابقه خانوادگی قوز قرنیه هستند
- افرادی که جراحی‌های لیزیک، پی‌آرکی یا اسمایل را انجام داده‌اند
- افرادی که دچار قوز قرنیه یا اکتازی قرنیه شده‌اند
- افرادی که حدث بینایی آن‌ها بدون هیچ دلیل مشخصی کاهش یافته است
- افرادی که نمی‌توانند لنزهای تماسی به‌ویژه لنزهای سخت را تحمل کنند
- افرادی که علائم گلوکوم را دارند
آیا پنتاکم چشم درد دارد؟
ازآنجایی‌که پنتاکم غیرتهاجمی است، باعث ایجاد هیچ‌گونه درد یا ناراحتی فیزیکی نمی‌شود. برخی از افراد مبتلا به حساسیت به نور شدید ممکن است ناراحتی بینایی خفیفی را به علت نور استفاده‌شده در طول آزمایش تجربه کنند؛ ولی این علامت موقت است و درد ندارد.
آیا برای گرفتن عکس پنتاکم باید لنزها را درآورد؟
بله. افرادی که از لنزهای تماسی نرم استفاده می‌کنند، باید آن‌ها را به مدت حداقل 24 ساعت قبل از آزمایش دربیاورند. افرادی که لنزهای تماسی نفوذپذیر به گاز دارند، باید استفاده از آن‌ها را به مدت حداقل 3 تا 5 روز قبل از آزمایش قطع کنند تا قرنیه آن‌ها به شکل طبیعی خود بازگردد.
آیا انجام پنتاکم نیاز به آمادگی خاصی دارد؟
قبل از انجام این آزمایش، لنزهای تماسی خود را بیاورید و درباره بیماری‌های چشمی خود به پزشک اطلاع دهید. همچنین از آرایش چشم یا مالیدن محصولات روغنی به پوست صورت خود در روز آزمایش خودداری کنید؛ زیرا این موارد می‌توانند با فرایند تصویربرداری تداخل کنند.
آیا انجام پنتاکم چشم برای همه ایمن است؟
نوری که در تصویربرداری پنتاکم استفاده می‌شود، ایمن است و به بافت چشم آسیب نمی‌رساند. همچنین در این آزمایش، افراد در معرض اشعه قرار نمی‌گیرند و خطر واکنش آلرژیک وجود ندارد؛ بنابراین، این آزمایش برای بیشتر افراد از جمله افراد حساس به داروهای موضعی ایمن است. افراد مبتلا به بیماری‌های چشمی مانند عفونت چشم یا افرادی که به‌تازگی جراحی چشمی انجام داده‌اند، باید قبل از انجام این آزمایش با چشم‌پزشک خود مشورت کنند.
دقت پنتاکم در تشخیص قوز قرنیه چقدر است؟
تحقیقات نشان می‌دهند که این آزمایش می‌تواند قوز قرنیه را با دقت بالای 95% تشخیص دهد.
آیا انجام پنتاکم چشم برای کودکان امکان‌پذیر است؟
بله. چشم‌پزشکان این آزمایش را برای کودکان نیز تجویز می‌کنند؛ ولی کودکان زیر 3 سال به دلیل عدم توانایی در همکاری با چشم‌پزشک، کاندیدای مناسبی برای این آزمایش نیستند.
تفاوت بین پنتاکم و توپوگرافی چیست؟
توپوگرافی قرنیه یک روش تصویربرداری غیرتهاجمی برای نقشه‌برداری از انحنا و شکل سطح قدامی قرنیه است. Orbscan، Atlas و NIDEK OPD از دستگاه‌هایی هستند که این آزمایش را انجام می‌دهند. در مقابل، توموگرافی قرنیه سطوح خلفی و قدامی قرنیه را ارزیابی می‌کند. پنتاکم، Galilei و Sirius از دستگاه‌هایی هستند که این آزمایش را انجام می‌دهند.
چه عواملی ممکن است باعث خطا در نتیجه پنتاکم چشم شود؟
خشکی چشم شدید و پلک‌زدن بیش از حد می‌توانند روی کیفیت تصویر پنتاکم تأثیر بگذارند. اگر کیفیت تصویر مناسب نباشد، تکنسین ممکن است آزمایش را دوباره تکرار کند تا نتایج دقیقی به دست آورد. این امر می‌تواند مدت‌زمان آزمایش را افزایش دهد.
آیا بعد از انجام پنتاکم چشم محدودیتی وجود دارد؟
خیر. بیمار بلافاصله پس از انجام پنتاکم، می‌تواند تمام فعالیت‌های عادی خود مانند رانندگی را انجام دهد؛ زیرا این آزمایش غیرتهاجمی است و به زمان بهبودی نیاز ندارد.
چرا پزشکان قبل از عمل لیزیک انجام پنتاکم چشم را الزامی می دانند؟
عمل لیزیک شکل قرنیه را برای اصلاح بینایی تغییر می‌دهد؛ بنابراین، قرنیه باید سالم و به‌اندازه کافی ضخیم باشد. آزمایش پنتاکم با ارزیابی ضخامت و سلامت قرنیه، به چشم‌پزشکان کمک می‌کند از مناسب‌بودن چشم فرد برای این جراحی مطمئن شوند.
