عمل آب مروارید
آب مروارید یکی از شایع‌ترین علل کاهش بینایی در سراسر جهان است و به‌ویژه با افزایش سن، احتمال بروز آن بیشتر می‌شود. این بیماری باعث کدر شدن عدسی طبیعی چشم می‌شود و به مرور زمان دید فرد را تار و مبهم می‌کند. خوشبختانه پیشرفت‌های چشمگیر در فناوری و تکنیک‌های جراحی، عمل آب مروارید (عمل کاتاراکت) را به یکی از موفق‌ترین و کم‌عارضه‌ترین روش‌های جراحی در چشم‌پزشکی تبدیل کرده است .در سال‌های اخیر، روش‌های نوین مانند فیکوامولسیفیکیشن (Phacoemulsification) و استفاده از لنزهای داخل چشمی پیشرفته، دقت و کیفیت نتایج جراحی را به طرز چشمگیری افزایش داده‌اند. بسیاری از بیماران پس از این عمل، دید واضح‌تر و کیفیت زندگی بالاتری را تجربه می‌کنند.
در ادامه، به شکل علمی و جامع درباره چیستی آب مروارید، مراحل و روش‌های جراحی، مزایا، مراقبت‌های پس از عمل و نکات مهمی که بیماران باید بدانند صحبت خواهیم کرد. اگر به دنبال درک کامل این عمل و جدیدترین رویکردهای درمانی آن هستید، این راهنما برای شما نوشته شده است.
عمل آب مروارید چیست؟
عمل آب مروارید چشم (Cataract Surgery) که در اصطلاح پزشکی و تخصصی با نام عمل کاتاراکت شناخته می‌شود، یک روش جراحی دقیق و پیشرفته برای خارج کردن عدسی طبیعی چشم است که بر اثر رسوب و تجمع پروتئین‌ها دچار کدورت شده و دید را مختل کرده است. در این عمل که توصیه می‌کنیم حتما توسط بهترین چشم پزشک تهران یا شهر محل سکونت بیمار انجام شود، عدسی کدر با استفاده از روش‌های نوین جراحی خارج و با یک لنز مصنوعی شفاف و بی‌خطر (Intraocular Lens – IOL) جایگزین می‌شود. این لنز جایگزین به چشم کمک می‌کند تا دوباره دید واضح و شفاف به دست آید.
برخلاف گذشته که جراحی آب مروارید نیازمند برش‌های بزرگ و دوران نقاهت طولانی بود، امروزه از فیکوامولسیفیکیشن که روش استانداردِ کم‌تهاجمی است، استفاده می‌شود. لیزر فمتوثانیه (FLACS) می‌تواند در برخی مراحل دقت بالاتری فراهم کند، اما شواهد نشان می‌دهد نتایج نهایی (ایمنی و اصلاح انکساری) در بسیاری از مطالعات با فیکو تفاوت چشمگیر و قاطعی ندارد؛ بنابراین مزیت بالینیِ قاطعِ FLACS نسبت به فیکو هنوز بحث‌برانگیز است و انتخاب روش باید مبتنی بر شرایط بیمار، تجربه جراح و امکانات مرکز باشد. در این روش، جراح با ایجاد یک برش بسیار ظریف در قرنیه، عدسی کدر را خرد کرده و سپس با دستگاه مخصوص آن را از چشم خارج می‌کند. در مرحله بعد لنز مصنوعی داخل کپسول عدسی قرار می‌گیرد تا نقش عدسی طبیعی را ایفا کند.
هدف اصلی این عمل، بازگرداندن بینایی، بهبود وضوح دید و ارتقای کیفیت زندگی بیمار است. بسیاری از بیماران پس از جراحی، نه تنها تاری دید ناشی از آب مروارید را از دست می‌دهند بلکه در برخی موارد نیازشان به عینک نیز کاهش می‌یابد. این جراحی معمولاً به صورت سرپایی انجام می‌شود، بی‌حسی موضعی دارد و اکثر بیماران همان روز مرخص می‌شوند.
از آنجا که آب مروارید اغلب تدریجی پیشرفت می‌کند، زمان مناسب جراحی بر اساس میزان اختلال در بینایی و شرایط فردی بیمار تعیین می‌شود. تصمیم‌گیری برای انجام عمل با بررسی وضعیت چشم، سبک زندگی بیمار و توصیه پزشک متخصص انجام می‌گیرد.
جراحی آب مروارید چگونه انجام می‌شود؟
جراحی آب مروارید یک عمل ظریف و دقیق است که با هدف برداشتن عدسی کدر شده و جایگزینی آن با لنز مصنوعی شفاف انجام می‌شود. این عمل معمولاً به‌صورت سرپایی انجام می‌شود، کمتر از ۳۰ دقیقه طول میکشد و نیاز به بستری ندارد. روند جراحی شامل چند مرحله مشخص است که هرکدام با فناوری‌های پیشرفته و ابزارهای دقیق انجام می‌شوند:
بی‌حسی و آماده‌سازی بیمار
عمل آب مرواریدبا خواب مصنوعی و بیهوشی خفیف انجام می شود در برخی موارد، داروی آرام‌بخش سبک نیز تجویز می‌شود. سپس ناحیه اطراف چشم به‌طور کامل استریل شده و یک پوشش محافظ روی صورت قرار می‌گیرد تا میدان جراحی تمیز و کنترل‌شده باشد.
ایجاد برش ظریف در قرنیه
جراح از یک میکروسکوپ مخصوص برای مشاهده با بزرگ‌نمایی بالا استفاده می‌کند و سپس یک برش بسیار ظریف (حدود ۲ تا ۳ میلی‌متر) در لبه قرنیه ایجاد می‌شود. این برش به کمک تیغه‌های میکرو یا لیزر فمتوثانیه انجام می‌شود و به‌دلیل کوچک بودن، اغلب نیازی به بخیه ندارد.
خرد کردن و خارج کردن عدسی کدر
در روش رایج و استاندارد امروز یعنی فیکوامولسیفیکیشن (Phacoemulsification)، یک پروب اولتراسوند وارد چشم می‌شود و عدسی کدر به قطعات بسیار ریز خرد می‌شود. سپس این قطعات با دستگاه مخصوص مکش از چشم خارج می‌شوند. این روش باعث حداقل آسیب به بافت‌های اطراف و بهبود سریع‌تر بیمار می‌شود.
جایگذاری لنز داخل چشمی (IOL)
پس از خارج کردن عدسی، لنز مصنوعی انعطاف‌پذیری از طریق همان برش کوچک وارد چشم می‌شود. لنز به طور دقیق داخل کپسول عدسی قرار می‌گیرد و نقش عدسی طبیعی را برعهده می‌گیرد. نوع لنز می‌تواند بر اساس شرایط بیمار متفاوت باشد (تک‌کانونی، چندکانونی، توریک و …).
پایان عمل و بهبودی
در بسیاری از عمل‌های فیکوامولسیفیکیشن با برش‌های کوچک، نیازی به بخیهٔ قوی نیست و معمولاً برش خودترمیم می‌شود؛ اما در صورت استفاده از برش بزرگ‌تر، یا در صورت بروز پارگی کپسولی یا سایر عوارض، ممکن است نیاز به یک یا چند بخیه باشد. بیمار معمولاً پس از مدت کوتاهی استراحت می‌تواند همان روز مرخص شود. دید کامل طی چند روز تا چند هفته بهبود می‌یابد و بیمار باید طبق دستور پزشک از قطره‌های چشمی آنتی‌بیوتیک و ضدالتهاب استفاده کند.
انتخاب تکنیک جراحی و نوع لنز داخل چشمی بر اساس شرایط چشم، سلامت عمومی بیمار و سبک زندگی او تعیین می‌شود. مشاوره دقیق پیش از عمل نقش مهمی در نتیجه نهایی دارد. ازاین‌رو، توصیه می‌کنیم حتما به بهترین چشم پزشک تهران یا شهر محل سکونت خود مراجعه کنید.
عمل آب مروارید چشم با روش جراحی خارج کپسولی (ECCE)
عمل آب مروارید با روش خارج کپسولی (Extracapsular Cataract Extraction – ECCE) یکی از تکنیک‌های سنتی‌تر جراحی آب مروارید است که هنوز در شرایط خاص کاربرد دارد. در ECCE قسمت جلویی (قدامی) عدسی برداشته می‌شود و معمولاً کپسول خلفی (posterior capsule) حفظ می‌شود تا لنز داخل کپسولی قرار گیرد. با این حال، ECCE شامل برش بزرگ‌تری است و جایگذاری لنز ممکن است به کمک بخیه یا روش‌های دیگر نیاز داشته باشد. امروزه ECCE کمتر شایع است و در موارد خاص یا زمانی که فیکو موفقیت‌آمیز نیست یا لنز خیلی سخت است، کاربرد دارد.
بر خلاف فیکوامولسیفیکیشن که نیاز به خرد کردن عدسی دارد، ECCE معمولاً نیازمند برش بزرگ‌تر (حدود ۱۰ تا ۱۲ میلی‌متر) است و به همین دلیل زمان بهبودی طولانی‌تر و احتمال عوارض بعد از عمل کمی بالاتر است. با این حال، در مواردی که عدسی بسیار سخت یا شرایط قرنیه نامناسب است، ECCE گزینه‌ای ایمن و قابل اعتماد محسوب می‌شود. از مزایای کلیدی این عمل می‌توان به حفظ کپسول خلفی و امکان جایگذاری لنز داخل چشمی حتی در عدسی‌های بسیار متراکم یا شرایط خاص اشاره کرد.
عمل آب مروارید چشم چقدر طول میکشد؟
عمل آب مروارید چشم معمولاً یک جراحی سرپایی کوتاه است و بین ۱۵ تا ۳۰ دقیقه طول میکشد. مدت‌زمان دقیق به روش جراحی (فیکوامولسیفیکیشن یا خارج کپسولی) و شرایط چشم بیمار بستگی دارد. پس از جراحی، بیشتر بیماران همان روز مرخص می‌شوند و روند بهبود بینایی طی چند روز تا چند هفته ادامه می‌یابد.
عمل آب مروارید چه زمانی ضرورت پیدا می‌کند؟
عمل آب مروارید زمانی ضرورت پیدا می‌کند که کدورت عدسی چشم باعث اختلال قابل‌توجه در بینایی فرد شود و کیفیت زندگی، فعالیت‌های روزمره یا توانایی انجام کارهای ضروری را تحت تأثیر قرار دهد. معمولاً پزشک متخصص بر اساس شدت تاری دید، تغییر در قدرت عینک و معاینات کامل چشم تصمیم به جراحی می‌گیرد. در برخی موارد، حتی اگر دید هنوز نسبی باشد، برای جلوگیری از پیشرفت مشکلات بینایی یا در صورت وجود عوارض جانبی مانند آب مروارید شدید یا التهاب، جراحی توصیه می‌شود. همچنین بیماران با شرایط خاص پزشکی، مانند دیابت یا بیماری‌های چشمی دیگر، ممکن است عمل زودتر از موعد استاندارد انجام شود تا سلامت چشم حفظ شود. تصمیم نهایی همیشه با ارزیابی دقیق چشم توسط متخصص و بررسی نیازهای فردی بیمار گرفته می‌شود.
مراقبت های قبل و بعد از عمل آب مروارید
همانند هر جراحی و عمل دیگر، جراحی آب مروارید چشم نیز نیاز به یک سری مراقبت‌ها چه پیش از عمل و چه پس از عمل دارد. از مهم‌ترین مواردی که باید قبل از عمل آب مروارید به آنها توجه کرد عبارت‌اند از:
بررسی کامل چشم
قبل از جراحی، پزشک یک معاینه کامل انجام می‌دهد تا سلامت چشم و میزان کدورت عدسی مشخص شود. این مرحله برای انتخاب مناسب‌ترین روش جراحی و لنز داخل چشمی ضروری است.
قطع یا تنظیم داروها
برخی داروها ممکن است بر خونریزی یا روند جراحی تأثیر بگذارند. پزشک قبل از عمل دستورالعمل دقیقی برای مصرف داروها ارائه می‌دهد.
رعایت بهداشت و آماده‌سازی چشم
روز عمل، چشم‌ها باید تمیز باشند و از لوازم آرایشی یا کرم‌های اطراف چشم خودداری شود تا خطر عفونت کاهش یابد.
مهم‌ترین نکاتی که پس از عمل باید آنها را رعایت کرد عبارت‌اند از:
استفاده منظم از قطره‌ها
پس از جراحی، قطره‌های آنتی‌بیوتیک و ضدالتهاب طبق دستور پزشک تجویز می‌شوند تا التهاب کنترل شده و عفونت پیشگیری شود.
محافظت از چشم
برای چند روز اولیه، استفاده از محافظ چشم یا عینک توصیه می‌شود تا چشم در برابر ضربه یا نور شدید محافظت شود.
پرهیز از فعالیت‌های سنگین
برای جلوگیری از فشار به چشم، فعالیت‌های سنگین، ورزش شدید یا خم شدن طولانی توصیه نمی‌شود تا فرآیند بهبود به خوبی انجام شود.
پیگیری و معاینات منظم
ویزیت‌های پس از عمل به پزشک کمک می‌کند تا روند بهبود، فشار چشم و وضعیت لنز را بررسی کند و مشکلات احتمالی را سریع شناسایی کند.
اقدامات قبل از عمل آب مروارید
قبل از آنکه برای عمل آب مروارید کاندید شوید، یک سری اقدامات اولیه‌ای لازم است که پس از انجام آنها پزشک تصمیم به عمل می‌گیرد. این اقدامات عبارت‌اند از:
معاینه کامل چشم
پزشک وضعیت عدسی، قرنیه و شبکیه را بررسی می‌کند تا بهترین روش جراحی و لنز مناسب انتخاب شود.
بررسی سوابق پزشکی و داروها
اطلاعات مربوط به بیماری‌ها و داروهای مصرفی برای کاهش ریسک جراحی و عوارض احتمالی بررسی می‌شود.
رعایت بهداشت چشم
چشم‌ها باید تمیز باشند و از آرایش یا کرم‌های اطراف چشم خودداری شود تا خطر عفونت کاهش یابد.
ناشتا بودن قبل از عمل
به دلیل انجام عمل با بیهوشی، 6 ساعت ناشتا بودن قبل از عمل لازم است.
عوارض بعد از عمل آب مروارید
عمل آب مروارید چشم نیز ممکن است مانند تمامی جراحی‌ها با عوارض احتمالی همراه باشد. اطلاع بیمار از این عوارض به کنترل وضعیت بیماری پس از عمل کمک خواهد کرد. از مهم‌ترین عوارض احتمالی پس از عمل عبارت‌اند از:
التهاب و قرمزی چشم
پس از جراحی، التهاب خفیف و قرمزی طبیعی است و معمولاً با قطره‌های ضدالتهاب کنترل می‌شود.
خشکی یا خارش چشم
برخی بیماران خشکی یا خارش گذرا تجربه می‌کنند که با قطره مرطوب‌کننده کاهش می‌یابد.
تاری دید موقت
دید ممکن است چند روز تا چند هفته پس از جراحی کمی تار باشد تا چشم به لنز مصنوعی عادت کند.
عفونت یا فشار چشم
عفونت شدید نادر است، اما رعایت دستورالعمل قطره‌ها و مراقبت‌های بعد از عمل برای پیشگیری ضروری است.
تغییر در قدرت بینایی
در برخی بیماران، نیاز به تنظیم عینک یا اصلاح بینایی پس از جراحی وجود دارد تا دید کامل بدست آید.
برق زدن چشم بعد از عمل آب مروارید
از تجربه‌های شایع، دیدن نورهای ناگهانی یا برق زدن چشم (Flashes of Light) پس از عمل است و بیشتر در روزها یا هفته‌های اول بعد از عمل مشاهده می‌شود. علل شایع فلش یا جرقه‌بینی پس از جراحی آب مروارید عبارت‌اند از:
- تغییرات یا کشش در زجاجیه (از جمله جداشدگی زجاجیه خلفی)
- التهاب خفیف یا اختلالات مؤقتِ چشم
- در برخی موارد تحریک یا خشکی چشم
تطبیق چشم با لنز عملاً علت معمول فلش‌ها نیست. در صورت همراهی با لکه‌های شناور جدید، کاهش ناگهانی بینایی یا هاله‌های ثابت،به پزشک برای معاینه مراجعه کنید.
هزینه عمل آب مروارید در کلینیک دکتر مقدسی
هزینه عمل آب مروارید در کلینیک دکتر مقدسی تحت تأثیر چند عامل اصلی تعیین می‌شود از جمله نوع لنز داخل چشمی (تک‌کانونی، چندکانونی یا توریک)، روش جراحی انتخاب شده (فیکوامولسیفیکیشن یا خارج کپسولی)، تجربه جراح و تجهیزات پیشرفته کلینیک و همچنین نیاز به مراقبت‌های ویژه قبل و بعد از عمل، همگی بر قیمت نهایی تأثیر می‌گذارند. به دلیل استفاده از تکنولوژی‌های نوین و لنزهای پیشرفته، نتیجه جراحی دقیق‌تر و راحتی بیشتر برای بیمار فراهم می‌شود، که این نیز می‌تواند بر هزینه اثرگذار باشد.
برای اطلاع دقیق از قیمت عمل آب مروارید و دریافت مشاوره تخصصی، می‌توانید از طریق تماس تلفنی یا مراجعه به وبسایت کلینیک دکتر مقدسی با تیم ما ارتباط برقرار کنید.
جمع‌بندی
عمل آب مروارید یکی از موفق‌ترین و ایمن‌ترین جراحی‌های چشم است که با خارج کردن عدسی کدر و جایگزینی آن با لنز مصنوعی شفاف، دید واضح و کیفیت زندگی بیمار را بهبود می‌بخشد. انتخاب زمان مناسب جراحی، رعایت مراقبت‌های قبل و بعد از عمل و پیگیری دقیق توصیه‌های پزشک، نقش مهمی در نتایج مطلوب و کاهش عوارض دارد. تکنیک‌های مدرن مانند فیکوامولسیفیکیشن و لنزهای چندکانونی باعث شده‌اند که عمل سریع، سرپایی و با حداقل عارضه انجام شود. برای اطلاعات بیشتر درباره هزینه عمل، مشاوره تخصصی و نوبت‌دهی، می‌توانید به وبسایت کلینیک دکتر مقدسی مراجعه کنید.
سوالات متداول
آیا درمان آب مروارید بدون جراحی ممکن است؟
خیر، تنها درمان مؤثر آب مروارید جراحی است؛ قطره یا داروی خاصی برای رفع آن وجود ندارد.
جراحی آب مروارید چگونه انجام می‌شود؟
در این جراحی عدسی کدر با یک لنز مصنوعی شفاف جایگزین می‌شود؛ معمولاً به صورت سرپایی و بدون بیهوشی کامل انجام می‌گیرد.
عمل آب مروارید چقدر طول میکشد؟
۱۰–۳۰ دقیقه است، اما زمان کل مربوط به آماده‌سازی، بی‌حسی و ریکاوری بیشتر است و در موارد پیچیده یا روش‌های دیگر مثل ECCE مدت‌زمان بیشتری لازم است.
چه زمانی نیاز به جراحی آب مروارید داریم؟
زمانی که تاری دید بر فعالیت‌های روزانه مانند رانندگی یا مطالعه تأثیر بگذارد، جراحی ضرورت پیدا می‌کند.
آیا بعد از عمل آب مروارید، دید کاملاً برمی‌گردد؟
در بسیاری از موارد دید به‌طور قابل‌توجهی بهبود می‌یابد، به‌ویژه وقتی بیمار بیماری چشمی دیگری (مثلاً تباهی ماکولا یا گلوکوم پیشرفته) نداشته باشد؛ اما نتیجه نهایی وابسته به سلامت شبکیه، عصب بینایی و دیگر عوامل است و همیشه تضمینی برای بازگشت کامل بینایی وجود ندارد.
برق زدن یا دیدن هاله نور بعد از عمل طبیعی است؟
بله، این حالت در روزهای ابتدایی بعد از عمل شایع و معمولاً موقتی است.
آیا تغییر سبک زندگی در کنترل آب مروارید مؤثر است؟
بله، محافظت در برابر نور خورشید، تغذیه سالم و ترک سیگار می‌تواند روند پیشرفت آن را کند کند.
هزینه عمل آب مروارید چقدر است؟
هزینه به عواملی مانند نوع لنز، روش جراحی و پوشش بیمه‌ای بستگی دارد؛ برای اطلاع دقیق بهتر است با کلینیک دکتر مقدسی تماس بگیرید.
